Hoe ga je om met de burn-out van je partner? Hoe (h)erken je zijn of haar pijn? Een burn-out is als een olievlek, ze beïnvloedt niet alleen het gedrag en het zijn van je partner en jullie relatie maar ook het hele leven rondom jullie: omgang met kinderen, vrienden… Het spreekt voor zich dat dit ook van jou heel veel energie vraagt. Travvant-coach Sabine Havelaerts vertelt je hoe je jouw partner kan ondersteunen in zijn of haar burn-out.
Iemand met een burn-out helpen
Als je iemand met een burn-out wil helpen, is het handig te weten wat er aan de hand is. Alleen dan kan je het gedrag van je partner verklaren en hierdoor misschien ook beter begrijpen. Ik geef je graag wat meer uitleg …
Hoe een burn-out ontstaat
Een burn-out ontstaat na een langdurige periode (vaak jaren) van roofbouw op je lichaam. Iemand met een burn-out heeft gedurende een lange periode zijn stress- en spanningsklachten genegeerd en is gewoon blijven doorgaan. Meestal wordt burn-out gelinkt aan werk en werkomstandigheden maar de oorzaak van een burn-out mag veel breder gezien worden. Ook persoonskenmerken als faalangst, perfectionisme, overdreven verantwoordelijkheidsgevoel en factoren buiten het werk (gezin, vrienden, ingrijpende persoonlijke gebeurtenissen) spelen een belangrijke rol bij het ontwikkelen van een burn-out. Belangrijk is het om steeds bij iedere persoon dit grotere unieke plaatje te bekijken.
Om een burn-out helemaal te begrijpen is het interessant om ook even het fysiologisch systeem van een burn-out te bespreken. In een stresstoestand gaat ons lichaam in een alarmfase en zetten de stresshormonen (o.a. cortisol) zich in om de bedreiging af te weren. Na een stressvol incident komt het lichaam weer tot rust en evolueert het terug naar een normale toestand.
Bij een burn-out heeft het lichaam langere tijd heel hard moeten werken om met de stresstoestanden om te gaan. Het lichaam heeft fysiek geen tijd meer gehad om te herstellen en is uitgeput, het kan de voortdurende spanning fysiek niet meer compenseren. Dit resulteert dan in een burn-out. Sommige studies beweren zelfs dat een langdurig verhoogd niveau aan stresshormonen kan leiden tot permanente hersenschade en schade aan het immuunsysteem.
Symptomen van een burn-out
Het is moeilijk om alle symptomen van burn-out te omschrijven. Ze verschillen van persoon tot persoon en kunnen soms ook lijken op symptomen die voorkomen bij depressie, wintermoeheid of gewoon chronische pijnen. We delen de symptomen van burn-out in, in drie categorieën:
- Lichamelijke symptomen bij een burn-out
Slecht slapen, fysieke pijnen, verandering van eetlust (meer of minder gaan eten), verminderde weerstand tegen infecties, hartkloppingen, verhoogde bloeddruk … - Psychische symptomen bij een burn-out
Mentaal moe, onzeker, minder zelfvertrouwen, teveel betrokken maar na verloop van tijd afstandelijk, kort lontje, rigide, angstig, vergeetachtig … - Gedragsveranderingen bij een burn-out
Verminderde prestatie en meer fouten, minder sociale contacten zoeken, meer roken, anders eten, vaak versuft in de zetel zitten … Het belang zit hier vooral in het verschillend zijn van het gedrag t.o.v. voorheen.
Hoe kan ik mijn partner helpen in zijn of haar burn-out?
Ik hoor je al denken … allemaal goed en wel, ik weet nu wel wat een burn-out is en ken de kenmerken maar hoe kan ik deze vicieuze cirkel nu doorbreken? Ik geef enkele do’s en don’ts die jullie samen op weg kunnen helpen.
- Belangrijk is het om een gepaste gelegenheid te zoeken om over de situatie te praten met je partner. Het is niet gemakkelijk voor iemand met een burn-out om die voor zichzelf te herkennen maar vooral ook om te erkennen dat er een probleem is. Een mooie start voor jou als partner kan daarom zijn om te praten over enkele mogelijke veranderingen (lichamelijke, gedragsveranderingen …) die je hebt opgemerkt bij je partner en die je zorgen baren. Gewoon al kunnen praten hierover kan bij jezelf en je partner al een soort van verlichting geven. Indien mogelijk – als je partner hiertoe bereid is – kan een afspraak met de huisarts voor verdere opvolging een goede volgende stap betekenen.
- Probeer steeds vanuit een open mind naar de behoeften en moeilijkheden van je partner te luisteren. Dit is geen gemakkelijke opdracht. Vaak heb je het zelf ook heel druk met de organisatie van het hele gezin en/of heb je zelf ook wat demonen in je hoofd… Toch is het belangrijk om samen even stil te staan bij wat er echt bij iemand binnenin aan het gebeuren is en hierover te praten. Het is niet de bedoeling om onmiddellijk naar een oplossing te zoeken voor het probleem maar luister gewoon en maak tijd. De grond onder de voeten van je partner is even helemaal weg. Het betekent dan ook heel veel voor hem of haar als jij een veilige omgeving kan creëren waar hij of zij zichzelf kan zijn en gewoon kan vertellen hoe hij of zij zich voelt. Weet dat jij de situatie niet kan veranderen, je kan deze alleen maar draaglijker maken. Uiteindelijk is het je partner zelf die alleen zijn of haar herstel in gang kan zetten, jij kan alleen maar aan de zijlijn toejuichen en supporteren. Iedere burn-out is een persoonlijke, intieme ervaring.
- Het is best mogelijk dat je partner vanuit een soort van onmacht conflicten opzoekt en/of echt wel lelijke dingen tegen je zegt. Probeer zeker niet mee in het conflict te gaan of de dingen die gezegd worden persoonlijk te nemen. Het is eigenlijk de onmacht van de burn-out die hier aan het spreken is. Het is niet slecht om in eerste instantie onnodige conflictsituaties (over wie de vaatwasser vergat aan te zetten, wie het dopje van de tandpasta niet op de tube draaide …) te vermijden en zelf geen snedige opmerkingen te maken.
- “Allemaal goed en wel, maar wat met mijn welzijn?” hoor ik je zeggen. Het lijkt me niet slecht om zelf ook wat hulpbronnen aan te spreken die je in deze situatie kunnen helpen: een goede vriend, een familielid, een psycholoog, een goede collega, iemand uit je kring die zelf een burn-out heeft meegemaakt of iemand die zijn of haar partner in burn-out heeft begeleid. Zorg dat je bij deze mensen terecht kan met je gevoelens van onmacht, je frustraties en je bezorgdheden. Zorg daarnaast ook voor een vergroting van je eigen veerkracht en voldoende “me-time” zodat je zelf steeds je batterijen kan opladen.
Tot slot kan ik je alleen nog heel veel moed en succes wensen in het ondersteunen van je partner met burn-out. Het is vaak een lange weg maar weet dat er veel lotgenoten zijn die samen met jou op zoek zijn om zijn of haar partner te ondersteunen in deze periode.
Worstel jij of je partner met jouw loopbaan? Laat je helpen door een Travvant-coach
Travvant begeleidt hoogopgeleide 30+-ers die worstelen met hun loopbaan. Vaak willen ze iets anders, maar weten niet wat en/of hoe. Personal Branding kan hen hierbij helpen. Je leest er meer over in het gratis eBook Personal Branding.
Veel van de Travvant-coaches hebben een bijkomende opleiding rond stress en burn-out gevolgd.